'अत्यावश्यक आर्थिक शब्दावली: मुख्य संकल्पना समजून घेण्यासाठी'

             'अत्यावश्यक आर्थिक शब्दावली: मुख्य संकल्पना समजून घेण्यासाठी'

                                मराठी    English

वित्ताच्या गुंतागुंतीच्या जगात, मूलभूत अटी आणि मुख्य संकल्पनांचे ठोस आकलन माहितीपूर्ण निर्णयक्षमता आणि आर्थिक साक्षरतेसाठी महत्त्वपूर्ण आहे. वैयक्तिक वित्त हाताळणे असो किंवा कॉर्पोरेट गुंतागुंत नॅव्हिगेट करणे असो, या आवश्यक गोष्टी समजून घेणे आर्थिक यशासाठी मूलभूत आहे.

                               

मालमत्ता:

मालमत्ता ही आर्थिक संसाधने आहेत जी एखाद्या व्यक्ती, कंपनी किंवा देशाच्या मालकीची आहेत किंवा भविष्यात लाभ देईल या अपेक्षेने नियंत्रित करतात. मालमत्ता मूर्त (जसे की रिअल इस्टेट किंवा यंत्रसामग्री) किंवा अमूर्त (जसे की पेटंट किंवा ट्रेडमार्क) असू शकते.

मूर्त मालमत्ता: उदाहरणे:रिअल इस्टेट (जमीन, इमारती), यंत्रसामग्री आणि उपकरणे, वाहने (कार, ट्रक), यादी (विक्रीसाठी वस्तू)

अमूर्त मालमत्ता:उदाहरणे:पेटंट (शोधाचे अनन्य अधिकार), ट्रेडमार्क (विशिष्ट चिन्हे किंवा लोगो), कॉपीराइट (सर्जनशील कार्यांसाठी संरक्षण), बौद्धिक संपदा (सॉफ्टवेअर सारखी गैर-भौतिक निर्मिती).

आर्थिक मालमत्ता:उदाहरणे:स्टॉक्स (कंपनीमधील मालकी), बॉन्ड्स (डेट सिक्युरिटीज), रोख आणि रोख समतुल्य, म्युच्युअल फंड (संचित गुंतवणूक).

 

चालू मालमत्ता:उदाहरणे:कॅश ऑन हँड, खाती प्राप्त करण्यायोग्य (ग्राहकांकडून देय असलेले पैसे), इन्व्हेंटरी, अल्प-मुदतीची गुंतवणूक

चालू नसलेल्या मालमत्ता: उदाहरणे:स्थावर मालमत्ता (दीर्घकालीन मालमत्ता), दीर्घकालीन गुंतवणूक, यंत्रसामग्री आणि उपकरणे, अमूर्त मालमत्ता

 

स्थिर मालमत्ता:उदाहरणे:इमारती, जमीन, वाहने, यंत्रसामग्री आणि उपकरणे.

तरल मालमत्ता:उदाहरणे:रोख,बँक ठेवी,विक्रीयोग्य सिक्युरिटीज,

ऑपरेटिंग मालमत्ता: उदाहरणे: उत्पादनात वापरली जाणारी यंत्रसामग्री, व्यवसाय कार्यांसाठी वाहने,

विक्रीसाठी यादी.

 

दायित्वे:

दायित्वे ही व्यक्ती, व्यवसाय किंवा संस्था इतरांना देणी असलेली आर्थिक आश्वासने (दायित्व) किंवा कर्जासारखी असतात. यामध्ये कर्ज, गहाण किंवा इतर कोणत्याही पैशाशी संबंधित वचनबद्धतेसारख्या गोष्टींचा समावेश आहे. सोप्या भाषेत, उत्तरदायित्व या आर्थिक जबाबदाऱ्या आहेत ज्यांची परतफेड करणे आवश्यक आहे.

उदाहरणार्थ, घरावरील तारण, कार कर्ज किंवा थकबाकी बिले सर्व प्रकारच्या दायित्वे आहेत. ते एखाद्या व्यक्तीच्या किंवा संस्थेच्या संसाधनांवर इतरांच्या दाव्यांचे प्रतिनिधित्व करतात आणि कालांतराने निकाली काढणे आवश्यक आहे. आर्थिक आरोग्य आणि स्थिरता राखण्यासाठी दायित्वे समजून घेणे आणि व्यवस्थापित करणे हे महत्त्वपूर्ण पैलू आहेत.

 

इक्विटी: ज्याला शेअरहोल्डर्स इक्विटी किंवा निव्वळ मालमत्ता देखील म्हणतात, जेव्हा तुम्ही कंपनीच्या मालकीच्या सर्व गोष्टींमधून सर्व कर्ज काढून टाकता तेव्हा ती शिल्लक राहते. हे कंपनीच्या मालकाच्या किंवा भागधारकांच्या मालकीच्या भागाचे प्रतिनिधित्व करते. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, कंपनीने तिच्याकडे असलेले सर्व काही विकले, सर्व कर्ज फेडले, तर जे काही पैसे शिल्लक आहेत ते इक्विटी आहे. हे थोडेसे कंपनीच्या एकूण मूल्यामध्ये गुंतवणूकदार किंवा भागधारकांच्या मालकीच्या शेअरसारखे आहे.

 

व्याज:

व्याज हे पैसे उधार घेण्याची किंमत आहे, सहसा कर्जाच्या रकमेच्या टक्केवारी म्हणून व्यक्त केले जाते. निधीच्या वापरासाठी कर्जदाराने कर्जदाराला दिलेली ही भरपाई आहे.

महसूल:

महसूल म्हणजे एखाद्या कंपनीने वस्तू किंवा सेवांच्या विक्रीसारख्या प्राथमिक कामकाजातून मिळविलेले एकूण उत्पन्न. याला बर्‍याचदा उत्पन्न विवरणाची "शीर्ष ओळ" ( “Top Line) म्हणून संबोधले जाते.

खर्च:

खर्च म्हणजे कंपनीने महसूल मिळवण्यासाठी केलेला खर्च. त्यामध्ये पगार, उपयुक्तता आणि पुरवठा यासारख्या विविध परिचालन खर्चांचा समावेश होतो.

गुंतवणुकीवर परतावा (ROI):

 ROI हे एक आर्थिक मेट्रिक आहे जे गुंतवणुकीच्या नफ्याची गणना करते. हे टक्केवारी म्‍हणून व्‍यक्‍त केले जाते आणि गुंतवणुकीतून मिळणा-या निव्वळ नफ्याला त्‍याच्‍या सुरुवातीच्या खर्चाने विभाजित करून मोजले जाते.

विविधीकरण:

 डायव्हर्सिफिकेशन ही एक जोखीम व्यवस्थापन धोरण आहे ज्यामध्ये जोखीम कमी करण्यासाठी विविध मालमत्ता किंवा मालमत्ता वर्गांमध्ये गुंतवणूक पसरवणे समाविष्ट आहे. जोखीम आणि परतावा यातील समतोल साधणे हे ध्येय आहे.

तरलता:

तरलता म्हणजे मालमत्तेच्या किंमतीमध्ये लक्षणीय बदल न करता बाजारात खरेदी किंवा विक्री करता येणार्‍या सहजतेने. रोख ही सर्वात तरल मालमत्ता मानली जाते.

क्रेडिट स्कोअर:

 क्रेडिट स्कोअर हे एखाद्या व्यक्तीच्या क्रेडिट पात्रतेचे संख्यात्मक प्रतिनिधित्व आहे. हे क्रेडिट इतिहास आणि इतर आर्थिक वर्तनांवर आधारित आहे आणि कर्जदारांद्वारे क्रेडिट वाढवण्याच्या जोखमीचे मूल्यांकन करण्यासाठी वापरले जाते.

लाभांश:

 डिव्हिडंड म्हणजे कंपनीच्या कमाईच्या भागाचे भागधारकांना वितरण. हे सामान्यत: रोख किंवा अतिरिक्त समभागांमध्ये दिले जाते आणि भागधारकांना त्यांच्या गुंतवणुकीवर परतावा मिळवण्याचा एक मार्ग आहे.

या फक्त काही अटी आहेत आणि फायनान्समध्ये अनेक अटी आणि संकल्पना आहेत जे पैसे आणि संसाधने व्यवस्थापित करण्याच्या विविध पैलूंची पूर्तता करतात.